Stress kan zeker een struikelblok zijn bij het afvallen. Wanneer we gestrest zijn, produceert ons lichaam cortisol, een hormoon dat kan leiden tot overeten en gewichtstoename.
Cortisol is een hormoon dat wordt geproduceerd door de bijnieren. Het wordt vaak aangeduid als het “stresshormoon”, omdat het wordt vrijgegeven als reactie op stressvolle situaties. Cortisol heeft veel functies in het lichaam, waaronder het reguleren van de stofwisseling en het immuunsysteem, het handhaven van de bloeddruk en het helpen van het lichaam om te reageren op stress.
Een interessant feit over cortisol is dat het niveau van dit hormoon in het lichaam gedurende de dag varieert. De hoogste niveaus van cortisol worden meestal ‘s ochtends vroeg bereikt, vlak nadat je wakker wordt. Dit staat bekend als het “ochtendcortisol” of “cortisol-ontwaken respons”. Het cortisolniveau begint dan geleidelijk af te nemen gedurende de dag en is ‘s avonds op zijn laagst, waardoor het lichaam zich kan voorbereiden op rust en slaap. Het hormoon melatonine doet het omgekeerde, en verhoogt naar de avond toe. Cortisol en melatonine zijn antogonisten. Zo hoort het te zijn.
Wanneer je ‘s ochtends wakker wordt, is het cortisolniveau in je lichaam hoog om de glucose (suiker) niveaus in het bloed te verhogen, zodat je lichaam de energie heeft die het nodig heeft om de dag te beginnen. Dit is een natuurlijke reactie van het lichaam, omdat het tijdens de slaap urenlang geen voedsel heeft ontvangen en daarom geen energie heeft kunnen opnemen uit voeding. Het cortisol zorgt ervoor dat de opgeslagen glucose in de lever en spieren wordt vrijgegeven in het bloed, waardoor je lichaam de energie krijgt die het nodig heeft om aan de dag te beginnen.
Ons lichaam interpreteert stress nog steeds volgens ons oerinstinct als gevaar, waarbij het de meest performante brandstof zal vrijmaken: suiker. Vandaag de dag hebben we echter veel meer stress, waar het vroeger acuut was, is het nu chronisch. Het lichaam reageert daarop door het vrijgeven van cortisol en adrenaline, twee hormonen die de afgifte van glucose (suiker) in de bloedbaan stimuleren. Dit is een evolutionaire reactie die ons lichaam in staat stelt om snel te reageren op een bedreiging, door energie beschikbaar te maken voor onze spieren. Wanneer er geen verbranding van deze glucose plaatsvindt, door fysieke activiteit, wordt deze omgezet in vet en kan dit leiden tot gewichtstoename.
Daarnaast leidt een constante stroom van glucose in het bloed tot een verhoogde insulineproductie, wat de insulinegevoeligheid van het lichaam kan verminderen. Dit kan op de lange termijn leiden tot insulineresistentie en diabetes type 2.
Naast lichaamseigen stress bestaan er ook externe stressoren zoals cafeïne wat ook cortisol en adrenaline vrijzet. Dit maakt ons nog gevoeliger voor stress met extra vrijzetting van suiker in de bloedbaan vanuit de lever. Heel wat koffie, energiedrankjes kunnen impact hebben op je bloedsuikerspiegel, maar de impact hangt af van persoon tot persoon en factoren zoals hoe genetisch cafeïne en stress gevoelig iemand is.
Hier zijn enkele tips om cortisol te verlagen:
- Stress verminderen: Stress is de belangrijkste oorzaak van verhoogde cortisolniveaus. Zoek manieren om stress te verminderen, zoals meditatie, yoga, diepe ademhalingsoefeningen, wandelen, of andere ontspanningstechnieken.
- Slaap verbeteren: Slaaptekort kan leiden tot verhoogde cortisolniveaus. Zorg voor voldoende slaap door een regelmatig slaapschema aan te houden, een comfortabele slaapomgeving te creëren en ontspanningstechnieken te gebruiken om te helpen ontspannen voordat je naar bed gaat.
- Gezond eten: Eet een uitgebalanceerd dieet met veel groenten en fruit en beperk uw inname van suiker, bewerkte koolhydraten en voedingsmiddelen. Dit kan helpen om uw cortisolniveaus in evenwicht te houden.
- Bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen om cortisol te verminderen. Kies een activiteit die je leuk vindt en die bij jouw niveau past.
- Sociale steun: Zoek steun bij vrienden en familie. Het hebben van een sterk sociaal netwerk kan helpen om stress te verminderen en cortisol te verlagen.
- Vermijd stimulerende middelen: drink maximum 2 tassen koffie per dag, en zeker niet meer na 14u, beperk alcohol en andere stimulerende middelen, omdat deze de cortisolniveaus kunnen verhogen.
- Ondersteun je lichaam met adaptogenen, dit zijn kruiden die je hormoonbalans helpen te herstellen. Laat je hier begeleiden door een orthomoleculair therapeut.
Maar vooral de belangrijkste tip: Stap uit de ratrace!
